การปรากฏหลักฐานในนิราศ ของ คลองบางแก้ว (จังหวัดนครปฐม)

ใน นิราศพระแท่นดงรัง ที่แต่งเมื่อ พ.ศ. 2379 หมื่นพรหมสมพัตสร (มี) ได้เดินทางจากพระนครไปนมัสการพระแท่นดงรัง ได้ขึ้นบกที่ท่าริมคลองบางแก้ว ตำบลท่าพระยา อำเภอนครชัยศรี จากนั้นได้โดยสารต่อด้วยเกวียนเทียมควาย ผ่านบ้านธรรมศาลา แวะนมัสการพระปฐมเจดีย์แล้วเดินทางต่อไปพระแท่นดงรัง[5]

นอกจากนั้นยังมีวรรณคดีนิราศที่แต่งขึ้นในโอกาสที่กวีเดินทางไปนมัสการองค์พระปฐมเจดีย์ เท่าที่พบในปัจจุบันมีอยู่ 3 เรื่อง คือ นิราศพระประธมของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงษาธิราชสนิท แต่งเมื่อ พ.ศ. 2377 นิราศพระประธม ของสุนทรภู่ แต่งเมื่อ พ.ศ. 2375 และ นิราศพระปฐม ของหลวงจักรปาณี (ฤกษ์) แต่งเมื่อ พ.ศ. 2417 ล้วนใช้เส้นทางเดินทางเดียวกันจากคลองบางกอกน้อย แล้วมาขึ้นบกที่วัดท่าตำหนัก ก่อนเดินทางต่อด้วยเกวียนหรือช้างสู่จุดหมายปลายทางที่วัดพระปฐมเจดีย์[6]